Józef Zając w 1968 roku ukończył studia historyczne w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu i od tego roku aż do śmierci pracował Instytucie Historii i Archiwistyki toruńskiej uczelni. Należał do pierwszego pokolenia uczniów prof. Marii Jaczynowskiej i pod jej kierunkiem przygotował rozprawę doktorską poświęconą kultom i społeczeństwu rzymskiej prowincji Noricum.
Józef Zając był jednym pionierów wykorzystywania do badania struktur społecznych antroponomastyki i antroponimii, dwóch specjalności, które wyodrębniły się z szerokich studiów epigraficznych. Publikował niewiele, ale jego dwie książki: Od Wenetów do Rzymian. Studium epigraficzno-antroponomastyczne. Toruń 1991 (rozprawa habilitacyjna) i Wyzwoleńcy w antycznej Brixii. Studium prozopograficzne. (Toruń 2000) na długo pozostaną obowiązkową lekturą dla badaczy społeczeństwa rzymskiego. Był jedynym polskim badaczem, który uczestniczył w pracach nad wydaniem inskrypcji łacińskich z północnej Italii w ramach monumentalnego wydawnictwa Inscriptiones Italiae i Supplementa Epigraphica.
Józef Zając pamiętany jest też jako pasjonat górskich wędrówek, wakacje spędzający najchętniej na szlakach turystycznych.
Zmarł 23 sierpnia 2008, a jego grób znajduje się na cmentarzu komunalnym we Włocławku.
Autorka biogramu: Danuta Musiał
