Maria Ludwika Bernhard (1908-1998) Wybitna znawczyni sztuki greckiej, głównie malarstwa wazowego. Opracowała siedem tomów w ramach międzynarodowej serii wydawniczej „Corpus Vasorum Antiquorum” (1960-1994), obejmujących zbiory ceramiki starożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie. Jest autorką obszernego, wyczerpującego podręcznika dziejów sztuki greckiej (tomy 1-4, 1970-1989 oraz wznowienia), stanowiącego pierwszy w języku polskim podręcznik akademicki obejmujący wszystkie aspekty sztuki greckiej od jej zarania po schyłek epoki hellenistycznej. Jej dziełem jest też podręcznik, wprowadzający w problematykę greckiego malarstwa wazowego (1966). Początki pracy naukowej prof. Bernhard sięgają roku 1934, gdy jako jedna z pierwszych uczennic prof. Kazimierza Michałowskiego objęła stanowisko jego uniwersyteckiej asystentki. Wkrótce (1938) podjęła także pracę w warszawskim Muzeum Narodowym jako współtwórca, a w przyszłości także kierownik Galerii Sztuki Starożytnej. Okres okupacji niemieckiej spędziła Maria Bernhard w Warszawie, silnie zaangażowana w działalność konspiracyjną. Była łączniczką Armii Krajowej (ps. Marianna); następnie kierowała Wydziałem V-K Łączności Konspiracyjnej Komendy Obszaru Warszawskiego ZWZ-AK. Pracując nadal w Muzeum Narodowym zasłużyła się w pracach zmierzających do zabezpieczenia zbiorów. W czerwcu 1940 została aresztowana i osadzona na Pawiaku. Po zwolnieniu, wróciła do zajęć w ramach Tajnego Uniwersytetu Warszawskiego; czynnie uczestniczyła w powstaniu warszawskim. Po zakończeniu wojny od razu wróciła do swych obowiązków uniwersyteckich oraz pracy w Muzeum Narodowym (z tą instytucją związana była do roku 1962).
W roku 1957 pod kierunkiem prof. Bernhard wznowione zostały w Uniwersytecie Jagiellońskim (po okresie tzw. studium historii kultury materialnej) samodzielne studia w zakresie archeologii śródziemnomorskiej. W swej działalności świadomie nawiązywała do wcześniejszych osiągnięć krakowskiego ośrodka, szczególnie do zasadniczych nurtów wytyczonych niegdyś przez Piotra Bieńkowskiego. Uwagę koncentrowała na bogatych krakowskich zbiorach, a zwłaszcza na kolekcji uniwersyteckiej. Dużą aktywność wykazała prof. Bernhard także na polu współpracy z ośrodkami zagranicznymi, odbywając liczne podróże naukowe oraz goszcząc w Krakowie przedstawicieli nauki światowej. Wielokrotnie uczestniczyła też w międzynarodowych sympozjach i kongresach archeologicznych, utrzymując więź ośrodka krakowskiego z nauką światową. Wyrazem uznania było powołanie prof. Bernhard do udziału w komitetach redakcyjnych oraz jako współautora takich przedsięwzięć jak Enciclopedia dell’arte antica, The Princeton Encyclopedia of Classical Sites, Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae czy wspomniana już wyżej seria Corpus Vasorum Antiquorum.
W Krakowie prof. Bernhard wykształciła liczne grono uczniów – magistrów (41), doktorów (7) oraz doktorów habilitowanych (5). Swój księgozbiór ofiarowała w 1997 roku krakowskim placówkom archeologicznym (głównie uniwersyteckiej katedrze archeologii śródziemnomorskiej), co pozwoliło uzupełnić poważne braki, przede wszystkim w zakresie studiów nad ceramiką grecką. Prof. Bernhard zmarła 4 sierpnia 1998 w Warszawie; pochowana została na cmentarzu Powązkowskim.
B i b l i o g r a f i a :
E. Papuci-Władyka, Profesor Maria Ludwika Bernhard i jej badania nad sztuką grecką, [w:] Archeologia śródziemnomorska w Uniwersytecie Jagiellońskim 1897-1997. Materiały sympozjum naukowego. Kraków, 21-23 października 1997 (pod redakcja Joachima Śliwy), Kraków 1998, s. 87-92.
J. Śliwa, Maria Ludwika Bernhard (6 VIII 1908-4 VIII 1998), „Archeologia” 49, 1998, s. 117-123 (wraz z pełną bibliografią).
J. Śliwa, Maria Ludwika Bernhard (1908-1998), [w:] Uniwersytet Jagielloński. Złota księga Wydziału Historycznego. Pod redakcją Juliana Dybca, Kraków 2000, s. 511-515.
Autor biogramu: Joachim Śliwa
