Zygmunt Węclewski urodził się 1 maja 1824 r. w Międzyrzeczu w Wielkim Księstwie Poznańskim. Był synem urzędnika sądowego Sylwestra Węclewskiego i Tekli Węclewskiej, z domu Zakęskiej. W 1845 r. ukończył naukę w gimnazjum Fryderyka Wilhelma w Poznaniu. W latach 1845-48 studiował filologię klasyczną na Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma we Wrocławiu. Po ukończeniu studiów wrócił do Poznania, gdzie objął posadę nauczyciela w gimnazjum św. Marii Magdaleny. W roku 1863 doktoryzował się na Uniwersytecie w Halli (Halle/S.) na podstawie pracy poświęconej „Królowi Edypowi” Sofoklesa. W tym samym roku przeniósł się do Warszawy, gdzie uzyskał profesurę filologii klasycznej w tamtejszej Szkole Głównej. Z posady tej został zwolniony w 1869 r. w momencie przekształcania Szkoły w rosyjski Uniwersytet Warszawski. Trzy lata pozostawał bez stałego zajęcia i dopiero jesienią 1872 r. otrzymał zaproszenie ze Lwowa do objęcia katedry filologii klasycznej na lwowskim Uniwersytecie Franciszka I, który został właśnie spolonizowany. Kierując katedrą filologiczną (jedną z dwóch takich katedr na uczelni), był jednocześnie Węclewski współtwórcą Seminarium i Proseminarium Filologicznego oraz kierownikiem ich oddziałów łacińskich. W roku akademickim 1875/76 pełnił funkcję dziekana Wydziału Filozoficznego ULw., natomiast w roku następnym obdarzono go godnością rektora. Do uczniów i studentów Z. Węclewskiego należeli m.in. Michał Jezienicki (później docent filologii klasycznej na Uniwersytecie Lwowskim) oraz ukraiński poeta, uczony i działacz polityczny – Iwan Franko, dziś patron Uniwersytetu Lwowskiego.
Jako wielki znawca czasów starożytnych, w tym zwłaszcza literatury antycznej i dramatu antycznego, był Zygmunt Węclewski autorem licznych prac, które dotyczyły rozmaitych aspektów filologii klasycznej, historii starożytnej i polskich badań nad antykiem. Opracował ponadto słownik łacińsko-polski i słownik grecko-polski, przez wiele lat wykorzystywane przez studentów i uczniów szkół gimnazjalnych. Jego największym osiągnięciem było dokonanie przekładu wszystkich tragedii Ajschylosa, Sofoklesa i Eurypidesa na język polski. Część dokonanych przezeń translacji dzieł autorów antycznych (m.in. Tukidydesa, Demostenesa, Cycerona i Tacyta) nie została ogłoszona drukiem i znajduje się dziś w spuściźnie rękopiśmiennej uczonego, przechowywanej w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej we Lwowie. Z. Węclewski był ponadto wydawcą średniowiecznych i nowożytnych tekstów źródłowych do historii Polski, w tym „Pamiętników” Jana Chryzostoma Paska. Nazywano go „największym znawcą starożytności w ówczesnej Polsce”. 
Zygmunt Węclewski zmarł we Lwowie w dniu 19 sierpnia 1887 r. Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim (pole 68, numer grobu 4).
Opublikowane prace Z. Węclewskiego (wybór):
Słownik łacińsko-polski do autorów klasycznych, Poznań 1851 (wiele wydań); De rebus Epidauriorum, Poznań 1854; De Sophoclis Oedipo Rege commentatio, Diss. Halae Sax. 1863; Historia literatury greckiej, Warszawa 1867; Słownik grecko-polski, Warszawa 1869 (wiele wydań); Wiadomość o życiu i pismach Godfryda Ernesta Grodka, Kraków 1876; Tragicy greccy. Przekład Z. Węclewskiego, t. 1-3, Poznań 1873-1882.
Bibliografia:
Przemówienie prof. dr. Ćwiklińskiego nad grobem ś.p. Z. Węclewskiego, „Gazeta Lwowska”, 24.08.1887, s. 4-5; F. Majchrowicz, O życiu i pracach Zygmunta Węclewskiego, „Eos” 1, 1894, s. 113-126; S. Mieczyński, Zygmunt Węclewski, [w:] Szkoła Główna Warszawska (1862-1869), t. I: Wydział Filologiczno-Historyczny, Kraków 1900, s. 161-178; S. Węclewski, Wspomnienia o Zygmuncie Węclewskim, jego pochodzeniu, rodzinie i zawodzie naukowym, Pelplin 1934; J. Smereka, Pierwszy filolog-Polak w Uniwersytecie Jana Kazimierza – Zygmunt Węclewski. W 50-tą rocznicę śmierci, „Eos” 39, 1938, fasc. 2, s. 217-238.
Warto zauważyć, że w Bibliotece Stefanyka we Lwowie znajduje się napisany przez samego Zygmunta Węclewskiego statut Seminarium Filologicznego na ULw (Statut s. 1 oraz s. 2)
Autor biogramu oraz zdjęć: Krzysztof Królczyk
