prof. Kazik Zawadzka IrenaIrena Kazik-Zawadzka urodziła się 4 września 1920 w Pszczynie, w powiecie Dębica. Była filologiem klasycznym, leksykografem, hellenistą, latynistką, papirologiem. Jej ojcem był Władysław – technik budowlany, matka Karolina z Królów. Miała również troje rodzeństwa.

Po ukończeniu Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego w Rzeszowie w maju 1938 roku podjęła studia językoznawstwa i filologii klasycznej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, do których powróciła w roku 1945, (po przerwie spowodowanej okupacją hitlerowską) pracując jednocześnie w Krakowskiej Fabryce Mydła C. Śmiechowskiego. Uzyskawszy w dniu 30 czerwca 1950 roku stopień magistra filozofii powołana została na stanowisko młodszego asystenta przy katedrze filologii klasycznej UJ. Dnia 21 maja 1955 uzyskała tytuł kandydata nauk filologicznych (który wówczas zastępował tytuł doktora) na podstawie pracy De poetarum Lesbiorum elocutionis colore epico i od 1 października tegoż roku stanowisko adiunkta, które zajmowała do 30 września 1956 roku, kiedy przeniosła się do Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie była adiunktem najpierw przez dwa lata przy katedrze filologii bałtyckiej, a po reaktywowaniu studiów filologii klasycznej na UAM, w katedrze filologii klasycznej. Habilitowała się na podstawie pracy Les hapax eiremena et les mots rares dans les fragments papyrologiques des trois grands tragiques grecs w roku 1962 i z dniem 1 czerwca objęła stanowisko etatowego docenta, które zajmowała do końca roku akademickiego 1967/68, kiedy to ze względów rodzinnych wyjechała do Szwajcarii, kontynuując jednak współpracę z redakcją pięciotomowego Słownika łacińsko-polskiego pod red. M. Plezi, który nadał jej w przedmowie do t. V miano „najwytrwalszej współpracowniczki, której współudział w redakcję t. V w znacznej mierze umożliwił doprowadzenie przedsięwzięcia do końca, jako że przygotowała ona 2/3 tego tomu”.

Irena Kazik-Zawadzka zajmowała się przede wszystkim tekstami greckim ukazującymi się w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego stulecia w nowoodkrytych papirusach, badając nie tylko ich warstwę literacką, lecz także językową, czemu poświęciła liczne artykuły w Eos. Nie pomijała wszakże i znanych od dawna tekstów greckich – jak np. Homera, dokonując znacznych przewartościowań utartych poglądów. W przeciwieństwie do większości filologów, głównym zainteresowaniem darzyła język starożytnych Greków, jego dialekty i rozwój. Prowadziła zajęcia dla studentów z gramatyki historycznej języka greckiego i łacińskiego. Zajmowała się także innymi językami starożytności, np. językiem etruskim i sanskrytem. W późniejszym czasie, włączając się w nurt badań prowadzonych na UAM, przeszła do badań poezji greckiej również od strony literackiej. Jej prace spotkały się z zainteresowaniem uczonych na świecie, o czym świadczą liczne nawiązania (m.in. w podręczniku Thumba-Scherera Handbuch der griechiscen Dialekte), a nawet przedruk jej artykułu Die Echtheit des „Gefeselten Prometeus” w pracy zbiorowej Wege zu Aischylos, Darmstadt 1974. Tłumaczyła też (wraz z mężem) na j. polski teksty autorów grackich oraz obcojęzyczne prace o antyku.

Fot. Administration du Cimetière St-Léonard, Fryburg

Jej mężem od 19 listopada 1953 roku była Tadeusz Zawadzki – historyk starożytny, docent UJ, profesor UAM i Uniwersytetu we Fryburgu, któy zmarł w 2008 roku we Francji. Miała również córkę Agatę Barras (urodzona 26 grudnia 1956 roku). Irena Kazik-Zawadzka zmarła 4 listopada 1975 we Fryburgu w Szwajcarii.

Wybrana bibliografia:

1) De Sapphicae Alcaicaeque elocutionis colore epico, Polska akademia Nauk. KNoKA. Archiwum Filologiczne IV, Wrocław 1958 (praca na st. kandydata nauk pod zmienionym tytułem);
2) Pliniusz, Historia naturalna (Wybór), przekład i komentarz Ireny i Tadeusza Zawadzkich. Wstęp opracowali Irena i Tadeusz Zawadzcy oraz r. VI … L. Hajdukiewicz. Biblioteka Narodowa. Seria II Nr 128, Wrocław – Kraków 1961;
3) Les hapax eiremena et les mots rares dans les fragments papyrologiques des trois grands tragiques grecs. Polska akademia Nauk. KnoKA. Archiwum Filologiczne V, Warszawa 1962 (praca habilitacyjna);
4) [przekład] G. Bibby, Cztery tysiące lat temu. Przegląd panoramiczny świata w II tysiącleciu, Warszawa 1967.

Źródła:

W. Steffen, Doc. dr hab. I. Kazik-Zawadzka. Wspomnienie, Eos LXV, 1977, f.2, s. 337-345
Jan Wikarjak, Filologia Klasyczne w Uniwersytecie Poznańskim w okresie sześćdziesięciolecia 1919-1979, w: Symbolae Philologorum Posnaniensium V, s. 5-30.

Autor biogramu: Teodozja Wikarjak