Teolog, patrolog. Profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i kilku seminariów duchownych, Instytutu Ekumenicznego w Jerozolimie, Uniwersytetu Katolickiego w Louvain oraz Centre National de la Recherche Scientifique w Paryżu. Urodził się 27 XI 1920 w Prötzel (Niemcy); od roku 1924 we Francji. Lata 1937-1939 spędził w seminarium duchownym w Cambrai. Po wybuchu II wojny światowej jako ochotnik w jednostkach Wojska Polskiego we Francji. Ranny, wzięty do niewoli niemieckiej w roku 1940, zbiegł z obozu; aktywny we francuskim ruchu oporu. W latach 1941-1974 w zakonie jezuitów. Po wojnie kolejne stopnie naukowe uzyskiwał we Francji i we Włoszech. Święcenia kapłańskie uzyskał w roku 1950. W Polsce od roku 1958, związany głównie z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim. Przy jego współudziale w roku 1969 powołano Międzywydziałowy Zakład Badań nad Antykiem Chrześcijańskim (był jego pierwszym kierownikiem). Na zaproszenie Towarzystwa Archeologii Koptyjskiej uczestniczył w badaniach wykopaliskowych w Egipcie (1 VIII – 1 X 1969). Z kraju wyjechał ponownie w roku 1971. Zmarł 11 IX 1987 w Paryżu. Dla upamiętnienia jego zasług uczniowie i współpracownicy przygotowali tom Miscellanea patristica in honorem Joannis Mariae Szymusiak SJ „Vox Patrum” 9, 1989, Lublin 1990); s. 9-13: Calendarium vitae zestawione przez S. Longosza oraz s. 23-32: wykaz publikacji o. Szymusiaka.
Bibliografia: Polski Słownik Biograficzny, t. 50, 2015, s. 308-309 (R. Skrzyniarz); Encyklopedia Katolicka, t. 19, 2013, szp. 233=234 (S. Longosz).
Autor biogramu: Joachim Śliwa
