Urodził się 25 listopada 1931 r. w Nowej Wsi (obecnie część Rudy Śląskiej). W latach 1950–1953 odbył studia I stopnia w zakresie historii kultury materialnej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zetknął się tam z wybitnym archeologiem, a mianowicie z profesorem Rudolfem Jamką (1906–1972), pod którego kierunkiem formował swoje zainteresowania archeologiczne. W 1955 r. Jerzy Szydłowski uzyskał natomiast magisterium z archeologii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Tam również doktoryzował się w 1960 r. na podstawie rozprawy pt. Obrządek pogrzebowy na Górnym Śląsku w okresie wpływów rzymskich, której promotorem był inny wybitny badacz pradziejów – profesor Józef Kostrzewski. Habilitował się natomiast w 1977 r. w ówczesnym Instytucie Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, bazując na dysertacji pt. Grupa dobrodzieńska jako wyraz lokalnych przemian w schyłkowej fazie kultury przeworskiej. W 1988 r. uzyskał profesurę nadzwyczajną, a w 1996 r. tytuł profesora zwyczajnego.
W 1955 r., a zatem bezpośrednio po studiach, Jerzy Szydłowski podjął pracę w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu. Pracował tam do 1973 r., piastując stanowisko kierownika działu archeologii. Począwszy natomiast od 1985 r. był z kolei kierownikiem działu archeologii w restytuowanym rok wcześniej Muzeum Śląskim w Katowicach. W sposób istotny przyczynił się także do utworzenia w 1969 r. muzeum w Wodzisławiu Śląskim. Warto również odnotować, iż w latach 1964–1966 pełnił społecznie funkcję konserwatora zabytków archeologicznych przy urzędzie wojewódzkiego konserwatora zabytków w Katowicach.
Szczególne miejsce w karierze Profesora Szydłowskiego zajmowała praca w Instytucie Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Został tam zatrudniony w 1969 r. celem poprowadzenia zajęć z historii starożytnej ziem polskich. W 1973 r. stał się zaś etatowym pracownikiem UŚl. Pełnił przy tym wiele funkcji administracyjnych – w latach 1979–1980 zastępcy dyrektora Instytutu Historii, w latach 1986–1990, 1992–1993 dyrektora IH, w latach 1982–1984 prodziekana Wydziału Nauk Społecznych, a w 1981 r. dziekana WNS. Od 1982 r. był także kierownikiem Zakładu Archeologii IH. W zamierzeniu miał on być zalążkiem przyszłego Instytutu Archeologii, samodzielnej jednostki, prowadzącej regularne studia magisterskie w zakresie archeologii. Trzeba dodać, iż okazjonalnie wykładał pradzieje ziem polskich także w ówczesnej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu (lata 1960–1961) oraz w byłej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie (1990–1991).
Zainteresowania badawcze Prof. Szydłowskiego w głównej mierze dotyczyły okresu tzw. wpływów rzymskich (pierwsze wieki n. e.) na Górnym Śląsku. Prowadził w tym zakresie liczne badania wykopaliskowe. Jest także autorem szeregu opracowań o charakterze zarówno materiałowym, jak również analitycznym, dotyczących owej problematyki.
Prof. Szydłowski należał do szeregu prestiżowych organizacji naukowych. Warto zatem odnotować, iż był w gronie członków-założycieli Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich. Pełnił tam przy tym funkcję prezesa oddziału katowickiego. Należał także do Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego, Komisji Historycznej Polskiej Akademii Nauk, oddział w Katowicach, Austriackiego Towarzystwa Archeologicznego oraz National Geographic Society.
Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Profesor Jerzy Szydłowski zmarł nagle w dniu 29 lipca 1997 r. i spoczął na cmentarzu komunalnym przy ul. Powstańców Śląskich w Bytomiu.
Główne publikacje
– Cmentarzysko późnorzymskie w Izbicku, pow. Strzelce Opolskie. „Silesia Antiqua” 1963, t. V, s. 106–142.
– Ciałopalne cmentarzysko rzymskie w Zakrzowie, pow. Krapkowice. „Materiały Starożytne” 1964, t. X, s. 187–222.
– Cmentarzysko z okresu wpływów rzymskich w Choruli, pow. Krapkowice, Warszawa – Kraków 1964 (Biblioteka Archeologiczna, t. 17).
– Obrządek pogrzebowy na Górnym Śląsku w okresie wpływów rzymskich, Bytom 1964 („Rocznik Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Archeologia”, z. 2).
– Trzy cmentarzyska typu dobrodzieńskiego, Bytom 1974 („Rocznik Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Archeologia”, z. 11).
– Grupa dobrodzieńska jako wyraz lokalnych przemian w schyłkowej fazie kultury przeworskiej, Katowice 1977.
Bibliografia
– L. Szaraniec, Prof. dr hab. Jerzy Szydłowski 1931–1977. Wspomnienie pośmiertne. „Sprawozdania Archeologiczne” 1997, t. 49, s. 287–291.
– E. Foltyn, Prof. dr hab. Jerzy Szydłowski (25.XI 1931 – 29. VII 1997). „Folia Praehistorica Posnaniensia” 1997, t. VIII, s. 222–224.
– J. Wójcik-Kühnel, D. Abłamowicz, Pamięci Profesora Jerzego Szydłowskiego. „Rocznik Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Archeologia” 2007, z. 17, s. 9–42.
– Szydłowski Jerzy, prof. dr hab., [w:] „Non omnis moriar”. Zmarli pracownicy Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 1968–2008, red. A. Barciak, Katowice 2008, s. 348–349.
Autor biogramu: Wiesław Kaczanowicz
