Juliusz Ziomecki urodził się 26 marca 1928 roku w Kobryniu, na Podlasiu (dziś obszar Białorusi), w rodzinie inteligenckiej. Dzieciństwo spędził w Tarnowie, gdzie w czasie wojny uczęszczał na tajne komplety nauczania. Dzięki tej edukacji wyniósł znajomość łaciny, greki, języka francuskiego oraz umiłowanie antyku. Po wojnie zdał maturę. W 1959 roku ukończył studia w zakresie historii na Uniwersytecie Wrocławskim. Kolejno powierzano mu obowiązki pracownika w Archiwum Państwowym, Muzeum Śląskim we Wrocławiu, a po utworzeniu Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN przeniósł się do Warszawy. Tam w latach 1954-1963 pracował w Zakładzie Archeologii Antycznej IHKM PAN. W 1963 roku obronił tam napisaną pod kierunkiem prof. dra hab. Kazimierza Majewskiego pracę doktorską. Następnie powrócił do Wrocławia i zatrudnił się na stanowisku adiunkta na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1973 roku habilitował się w zakresie archeologii w IHKM PAN w Warszawie. W 1974 roku awansował na stanowisko docenta. Z Uniwersytetem Wrocławskim i jego środowiskiem związał się na wiele lat, pracując w jednym miejscu aż do emerytury. W latach 1965-1971 prowadził też wykłady zlecone w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. Uczestniczył w wykopaliskach w Bułgarii w 1955 roku, w 1957 roku Olbii nad Bohem w ZSRR, w 1965 roku w Novae i od 1977 roku, przez dwanaście kolejnych lat kierował Ekspedycją Uniwersytetu Wrocławskiego w Novae w Bułgarii. Jego poważną zasługą dla archeologii śródziemnomorskiej było wprowadzenie i rozpropagowanie w niej metody stratygraficznej oraz innych metod zaczerpniętych z archeologii pradziejowej.
Jego badania koncentrowały się na kulturze świata antycznego i ikonografii antycznej. Pisał o gliptyce, obróbce gliny, zabytkach ikonograficznych jako źródłach historycznych. Łącznie opublikował dwie książki „Pracownie ceramiczne starożytnej Gracji” (w 1965 roku) oraz „Les representations d’artisans sur les vases antiques” (Wrocław 1975 roku), szereg rozdziałów w pracach zbiorowych oraz kilkadziesiąt artykułów i recenzji. W 1991 roku zatrudniono go na stanowisku profesora nadzwyczajnego UWr . Jego praca dydaktyczna obejmowała wykłady, ćwiczenia i seminaria dotyczące archeologii śródziemnomorskiej, historii sztuki pradziejowej i starożytnej. Wypromował przeszło trzydziestu sześciu magistrów oraz dwoje doktorów. Prowadząc seminaria widział w studentach swoich następców, wręcz młodszych kolegów, których należy wprowadzić w arkana pracy naukowej występując w relacji mistrz – uczeń. Był wymagający, ale jednocześnie niezwykle otwarty, przyjazny i pomocny. Chętnie udzielał się w społecznie w różnych towarzystwach naukowych oraz podejmując odpowiedzialne funkcje m.in. we Wrocławskim Towarzystwie Naukowym był wiceprzewodniczącym Wydziału II, w Polskim Towarzystwie Archeologicznym i Numizmatycznym – wybrano go na wiceprzewodniczącego Głównej Komisji Rewizyjnej. Był też wiceprzewodniczącym Wrocławskiego Oddziału PTAiN. W Organizacji Uczelnianej NSZZ Solidarność przy Uniwersytecie Wrocławskim był członkiem Komisji Rewizyjnej. Był też członkiem Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego oraz członkiem Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej PAN, członkiem Komisji Nauk Humanistycznych i Komisji Archeologicznej Wrocławskiego Oddziału PAN, członkiem Polskiego Towarzystwa Filologicznego Odział Wrocław, założycielem Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich. Działał w Polskim Towarzystwie Sztuk Pięknych oraz pełnił funkcję wiceprezesa Wrocławskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych. W latach 1981-1984 był dziekanem Wydziału Filozoficzno-Historycznego UWr, a w latach 1988-1990 prodziekanem. W latach 90-ych XX w. pełnił obowiązki kierownika Zakładu Historii Starożytnej w Instytucie Historycznym UWr. Odznaczono go medalem PTA i w 1972 r. Srebrną Oznaką Ministerstwa Kultury i Sztuki “Za opiekę nad zabytkami”. W 1988 r. został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, a w 2001 roku Medalem Komisji Edukacji Narodowej. W 1998 roku przeszedł na emeryturę.
Od 1954 roku był żonaty. W latach 1990-1994 był radnym w Radzie Miejskiej Wrocławia. Wybrano go tam z listy Solidarnościowego Porozumienia Wyborczego. Udzielał się w Klubie Inteligencji Katolickiej. Założył we Wrocławiu koło chrześcijańskiej organizacji pokojowej PAX Christi, któremu przez kilka lat przewodniczył. Celem tej organizacji było pogodzenie Polaków z sąsiednimi narodami. Przez wiele lat, nawet na emeryturze, udzielał się społecznie i pomagał przy organizacji olimpiad artystycznych dla młodzieży szkolnej. Chętnie też współpracował z Muzeum Archeologicznym we Wrocławiu udzielając konsultacji przy organizacji wystaw związanych z kulturami śródziemnomorskimi.
Warto tu wspomnieć, iż w czasie stanu wojennego wspierał podziemną działalność Solidarności. Dał się wtedy zapamiętać, gdy przychodził do sądu i wypłacał pieniądze na poczet kar pieniężnych, aby uwolnić skazanych (w tym studentów) przez reżim za udział w antykomunistycznych demonstracjach. Jego nieustępliwość wobec SB i antykomunistyczna postawa były bardzo klarowne i jednoznaczne. Z tego powodu bywał skonfliktowany z aparatem partyjnym, czego konsekwencje ponosił gdy np. wielokrotnie odrzucano wnioski o nadanie mu odznaczeń państwowych. W czasie demokratycznych przemian w Polsce silnie zaangażował się w reorganizację życia akademickiego na Uniwersytecie. Juliusz Ziomecki zmarł 18 sierpnia 2014 roku we Wrocławiu. Został pochowany na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu.
Autor: Mateusz Żmudziński
Powyższy tekst stanowi nieznacznie zmienioną wersję publikacji w czasopiśmie Silesia Antiqua 2016 r. (w druku):
M. Żmudziński, Krótkie wspomnienie o dr hab. Juliuszu Ziomeckim – profesorze nadzwyczajnym Uniwersytetu Wrocławskiego, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 56, 2014, s. 371-372
