Kazimierz Bulas (1903-1970), doskonały znawca sztuki starożytnej kręgu klasycznego, w głównej mierze rzeźby oraz greckiego malarstwa wazowego. Był ostatnim, najmłodszym uczniem Piotra Bieńkowskiego (nie zdołał już pod jego kierunkiem uzyskać doktoratu). Studia krakowskie uzupełniał w m.in. w Niemczech, Francji i Italii; odbył także wielomiesięczny staż w Szkole Francuskiej w Atenach. Autor wysoko cenionych trzech tomów wydanych w ramach międzynarodowej serii Corpus Vasorum Antiquorum (1931-1936). Jedna z wyróżnionych przez niego kategorii naczyń greckich o charakterystycznej formie i dekoracji, której chronologię ustalił na początek IV wieku p.n.e. (1932), w uznaniu jego zasług określana jest mianem należących do „grupy Bulasa”. Jego dziełem był pierwszy w języku polskim podręcznik dotyczący ceramiki greckiej (1933), służący wielu pokoleniom studentów. Do dziś uznaniem cieszy się jego studium poświęcone chronologii attyckich stel nagrobnych (1935) oraz rozprawa o charakterze ikonograficznym, poświęcona starożytnym ilustracjom do Iliady (1929). Oprócz badań w zakresie archeologii klasycznej, dla Uniwersytetu Jagiellońskiego zasłużył się K. Bulas także jako pierwszy lektor języka nowogreckiego, jeden z prekursorów neohellenistyki. W latach 1932-1939 honorowy konsul Grecji w Krakowie.

Zdjęcie z uniwersyteckiej legitymacji służbowej (1926). Ze zbiorów Archiwum UJ.

W dniu 6 XI 1939 wraz z całą grupą krakowskich profesorów został Bulas aresztowany przez Niemców; w obozie przebywał do 12 IV 1940. Po powrocie do Krakowa, pozbawiony mieszkania, aresztowany był jeszcze dwukrotnie. W roku 1945, po zakończeniu wojny wrócił do pracy uniwersyteckiej na stanowisku adiunkta. W roku 1947 mianowany został profesorem archeologii klasycznej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W tym samym roku wyjechał jednak do Rzymu, gdzie objął stanowisko dyrektora Stacji Naukowej Polskiej Akademii Umiejętności (kierował nią do roku 1950). Po odwołaniu z funkcji (wiązało się to również z likwidacją PAU) nie powrócił do kraju i osiadł w USA; podjął wówczas pracę w bibliotece Rice University w Houston, Texas. W okresie już po opuszczeniu kraju (1951) we współpracy z filologami amerykańskimi, przygotował pod auspicjami „Fundacji Kościuszkowskiej” monumentalny dwutomowy słownik angielsko-polski i polsko-angielski (1959, 1961). W ostatnim okresie działalności Bulasa ukazały się na łamach „Enciclopedia dell’arte antica”, prestiżowego przedsięwzięcia o międzynarodowym charakterze, jego dwa ważne opracowania; dotyczyły one ilustracji antycznych inspirowanych eposami Homera (t. V, 1963) oraz tzw. tabliczek Iliońskich (t. VII, 1966). Prof. Bulas zmarł 26 września 1970 w Houston (Texas); pochowany został tamże, Memorial Oaks Cemetery.

B i b l i o g r a f i a :

K. Majewski, Kazimierz Bulas (1903-1970), „Archeologia” 22, 1971, s. 241-246 (wraz z aneksem bibliograficznym sporządzonym przez S. Kołkównę).

J. Śliwa, Przyjaciel Greków – Kazimierz Bulas (1903-1970), [w:] Archeologia śródziemnomorska w Uniwersytecie Jagiellońskim 1897-1997. Materiały sympozjum naukowego. Kraków, 21-23 października 1997 (pod redakcją Joachima Śliwy), Kraków 1998, s. 67-75.

J. Śliwa, Kazimierz Bulas (1903-1970), [w:] Uniwersytet Jagielloński. Złota Księga Wydziału Historycznego. Pod redakcją Juliana Dybca, Kraków 2000, s. 415-421.

J. Śliwa, Profesor Kazimierz Bulas (1903-1970), [w:] Egipt, Grecja, Italia… Zabytki starożytne z dawnej kolekcji Gabinetu Archeologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Praca zbiorowa pod redakcja Joachim Śliwy, Kraków 2007, s. 69-76.

Houston, Texas. Memorial Oaks Cemetery. Płyta nagrobna prof. K. Bulasa i jego żony Ireny. Fot. Olga Baszczyńska, 2008.

Autor biogramu: Joachim Śliwa