Seweryn Hammer urodził się 8 stycznia (wspomnienie św. Seweryna z Noricum) 1883 roku w Horodence, małym miasteczku w Galicji Wschodniej (dziś. obwód iwanofrankowski na Ukrainie), zamieszkanym wówczas głównie przez grekokatolików i żydów. Był synem urzędnika podatkowego Jana Hammera (zm. w roku 1902) i Zofii z Teichmanów (zm. w roku 1913). Rodziców utracił zatem bardzo wcześnie. Pozostało mu jednak rodzeństwo – starszy brat Klemens, w przyszłości ceniony nauczyciel historii w szkole średniej w Jaśle, i siostra Emilia. Po ukończeniu czterech klas szkoły ludowej w rodzinnej miejscowości, przez kolejne osiem lat uczył się w gimnazjum w pobliskiej Kołomyi, gdzie też w roku 1901 z wyróżnieniem zdał egzamin dojrzałości. Języków klasycznych uczyli go Wiktor Hahn i Zachariasz Dembitzer, którzy angażowali się również w pracę naukową i przez cały okres nauki szkolnej otaczali opieką swojego dobrze zapowiadającego się ucznia.
Po maturze wyjechał do Krakowa, gdzie na Uniwersytecie Jagiellońskim podjął studia w zakresie filologii klasycznej. Do grona jego nauczycieli należeli m.in. Kazimierz Morawski, Adam Miodoński, Leon Sternbach i starszy zaledwie o kilka lat, lecz już wówczas bardzo aktywny Tadeusz Sinko. Uczęszczał też na wykłady słynnego językoznawcy Jana Rozwadowskiego, równie wybitnego historyka literatury polskiej i krytyka literackiego hr. Stanisława Tarnowskiego, oraz twórcy polskiej szkoły archeologicznej Piotra Bieńkowskiego. Studia zakończył Hammer w roku 1905 w terminie, co warto dziś podkreślić, a tematem jego oryginalnej, napisanej po łacinie pracy dyplomowej było porównanie inwektyw, obelg i wulgaryzmów używanych przez Cycerona i bohaterów komedii Plauta wraz z odniesieniami także do innych autorów rzymskich (Contumeliae, quae in Ciceronis invectivis et epistulis occurrunt, quatenus Plautinum redoleant sermonem).
Po studiach przez szereg lat (1906-1919) pracował jako nauczyciel języków klasycznych, najpierw w elitarnym Gimnazjum św. Anny w Krakowie (dziś I LO im. B. Nowodworskiego), następnie w gimnazjum w Nowym Sączu, później znów w Krakowie w III, VI (na Podgórzu, wówczas jeszcze osobnym mieście) i na koniec V Gimnazjum. Częste zmiany miejsca pracy spowodowane były długimi zagranicznymi wyjazdami naukowymi (Wiedeń, Mediolan, Florencja, Watykan, Rzym, Monachium, a nawet klasztor na wyspie Patmos), które wiązały się z jego uczestnictwem w wieloletnim projekcie Polskiej Akademii Umiejętności, polegającym na przygotowaniu nowego wydania krytycznego twórczości św. Grzegorza z Nazjanzu. W prace te zaangażowani byli również Leon Sternbach – kierujący projektem, Tadeusz Sinko i koledzy ze studiów: Gustaw Przychocki i Jan Sajdak, w przyszłości również cenieni profesorowie. W trakcie tych wyjazdów Seweryn Hammer cały czas poszerzał swoją wiedzę i zdobywał nowe kompetencje, kontynuując studia pod kierunkiem słynnych wówczas uczonych zagranicznych, m.in. w dziedzinie mało popularnej w tych czasach na ziemiach polskich bizantynistyki. W tej tematyce w maju roku 1918 obronił zresztą doktorat. Dysertacja pt. De rerum naturae sensu apud poetas medii aevi graeco-barbaros, przygotowana pod kierunkiem prof. Kazimierza Morawskiego poświęcona była niezwykle rzadko badanej wówczas średniowiecznej greckiej poezji ludowej.
Już w następnym roku Seweryn Hammer objął stanowisko profesora nadzwyczajnego i jednocześnie kierownika Katedry Filologii Łacińskiej na nowo powstałym Uniwersytecie Poznańskim (wówczas pod efemeryczną i pretensjonalną nazwą Wszechnicy Piastowskiej). W roku 1921 został awansowany na stanowisko profesora zwyczajnego. Po śmierci prof. Morawskiego w roku 1925, Hammer powrócił jednak do Krakowa, gdzie zastąpił swojego zmarłego mistrza (ponoć na jego osobiste życzenie) na stanowisku kierownika tamtejszej katedry. W roku 1927 został członkiem-korespondentem PAU, z czasem również członkiem zwyczajnym. W latach 1930-1933 pełnił funkcję sekretarza Komisji Filologicznej PAU. Od roku 1923 był członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, od roku 1945 do śmierci prezesem Koła Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Filologicznego, a od roku 1947 członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Wreszcie, w latach 1946-1952 pełnił funkcję przewodniczącego Komitetu Wydania Pism św. Grzegorza z Nazjanzu PAU. Tu trzeba jednak zauważyć, że ani wtedy, ani dziś, po upływie ponad 100 lat od rozpoczęcia prac nad tym wydaniem, ani jeden jego tom nie wyszedł na światło dzienne (nad faktem tym szczególnie ubolewał M. Brożek). Drobną jedynie pociechą jest fakt, że z ustaleń krakowskich uczonych do dziś, jak zauważył ks. prof. Marek Starowieyski (Omówienia, Warszawskie Studia Teologiczne XIV, 2001: 219), korzystają wydawcy w innych krajach.
W latach 1933-1934 Profesor Hammer ciężko chorował na serce, co znacznie spowolniło, a na kilka kolejnych lat wręcz przerwało jego pracę naukową. Niedługo czekały go jednak jeszcze trudniejsze przeżycia. Dnia 6 listopada 1939 w ramach Sonderaktion Krakau wraz z innymi wykładowcami został aresztowany przez niemieckich żołnierzy i przewieziony najpierw do więzienia na Montelupich, następnie do koszarów przy ulicy Mazowieckiej w Krakowie, 9 listopada do więzienia we Wrocławiu przy Kletschkauerstrasse (obecnie ul. Kleczkowska), a po nieco ponad dwóch tygodniach do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. W obozie otrzymał numer 5211 i trafił do bloku nr 46, gdzie razem z nim przebywali m.in. późniejsi profesorowie Stanisław Skimina, Józef Wolski oraz Mieczysław Brożek, wówczas asystent Hammera. Został zwolniony 8 lutego 1940 r. razem z innymi starszymi więźniami i już następnego dnia znalazł się w Krakowie.
W czasie okupacji włączył się w tajne nauczanie uniwersytetu. Nadal też kontynuował swoją pracę badawczą, utracił jednak dawne mieszkanie (od roku 1942 wraz z żoną Józefą mieszkał w jednopokojowym mieszkaniu na Podgórzu), a utrzymywał się jedynie z datków Rady Głównej Opiekuńczej i wyprzedaży własnego majątku. Po wojnie powrócił na poprzednie stanowisko kierownika Katedry Filologii Klasycznej, które sprawował aż do przejścia na emeryturę w roku 1953. Zmarł w Krakowie 13 stycznia roku 1955 w wieku 72 lat.
Na uczelni wykładał przede wszystkim Historię literatury rzymskiej, zgodnie z kierunkiem wyznaczonym jeszcze przez prof. Morawskiego, głównie okresu augustowskiego i pryncypatu do wieku II, choć czasem wybiegał też w czasy późnego antyku, którymi w odróżnieniu od swojego poprzednika żywo się interesował. Jego umiejętności w przekazywaniu wiedzy innym trudno jest dziś jednak ocenić, dysponujemy bowiem przede wszystkim relacjami ludzi blisko z nim związanych, tak naukowo, jak i życiowo. Na dodatek są to opinie diametralnie różnie. I tak Profesorowie Mieczysław Brożek i Kazimierz Kumaniecki wspominali Seweryna Hammera jako dobrego mówcę i wykładowcę, Profesor Brożek dodatkowo jako surowego egzaminatora, ale Profesor Romuald Turasiewicz w jednym z miejsc stwierdza: „Do najgorszych zajęć należały wykłady S. Hammera z literatury łacińskiej. Walczyła w nich rutyna z nudą, a obydwie z osobliwą u historyka literatury – który przecież napisał sporo wartościowych prac – nieporadnością wypowiedzenia się żywym słowem” (R. Turasiewicz, Łacina z Doktorem Mieczysławem Brożkiem (Ze wspomnień ucznia), Meander, 2001, nr 1/2, s. 11). Można jednak zauważyć, że prof. Turasiewicz miał raczej krytyczny stosunek do swego dawnego nauczyciela, czemu dał wyraz także w innych publikacjach.
Zainteresowania naukowe Seweryna Hammera obejmowały zarówno poezję, jak i prozę całego niemal antyku grecko-rzymskiego (Ad Sapphus et Catulli carmina nuptialia notulae – 1920; O wpływie tragedii Eurypidesa “Hippolytos” na poezję hellenistyczną – 1921; De Seneca philosopho principum censore – 1936; Oktawian w roli triumwira – 1938; Z Polibiusza I, II, III – 1947; De Ovidii memoria in Claudiani carmine de raptu Proserpinae – 1951), przede wszystkim jednak literaturę bizantyjskiego średniowiecza (zwł. Neograeca – 1920; Michał Psellos jako pedagog – 1939; O bizantyjskich podróżach do piekieł – 1948; O epopei ludowej greckiego średniowiecza pt. Bazyli Digenis – 1949). Szczególnie dużo uwagi poświęcał Apulejuszowi z Madaury (zwł. Acessiones ad Apulei artem narrandi aestimandam – 1920; De narrationum Apulei Metam. libro X-mo insertarum compositione et exemplaribus – 1923; De Apulei arte narrandi novae observationes – 1925), Tacytowi (Ramenta Tacitana – 1922; Réflexions sur Tacite – 1929) i greckiej twórczości ludowej. Żywotnie przyczynił się do upamiętnienia polskiej tradycji filologicznej (tu warto wspomnieć szczególnie o wydanej w roku 1948 Historii filologii klasycznej w Polsce oraz obszernych życiorysach Kazimierza Morawskiego – 1925 i Leona Sternbacha – 1946). W sumie wydał nieco ponad 30 artykułów i obszerniejszych opracowań naukowych, w tym jedną trzecią po łacinie, kilka w języku francuskim.
Jego największym osiągnięciem pozostają jednak do dziś często wznawiane, czytane i mimo pewnych mankamentów chętnie wykorzystywane także przez specjalistów przekłady: Tacyta (1938-1939 tomy I-II, 1947 tomy III-IV; wyd. jednotomowe: 1957, 2004; wybór: 1953, 1956, 2004; same Dzieje: 1954), Herodota (1954, 1959: w dwóch tomach z przypisami A. Krawczuka, wznowienia tego wydania: 2002, 2003, 2004, 2006, 2007, 2008, 2011, 2015; 2005: wydanie dla BN w opracowaniu R. Turasiewicza i S. Sprawskiego – z nowym wstępem, skorygowanym tłumaczeniem i nowymi przypisami) i Polibiusza (1957: tom I, 1962: tom II z kontynuacją M. Brożka; 2005: wznowienie całości), jak również obszerny i zasługujący na ponowne wydanie wybór nowel greckich (1950). Profesor Hammer dokonał też kompletnego przekładu twórczości Wergiliusza (sic!), praca ta nigdy nie została jednak wydana i do dziś znajduje się prawdopodobnie w zbiorach Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej PAN w Warszawie (zob. M. Brożek 1957/1958, s. 23).
Pozostawił po sobie wielu wybitnych uczniów m.in. Mieczysława Brożka, Kazimierza Kumanieckiego, Władysława Madydę, Mariana Plezię, Romulada Turasiewicza i Aleksandra Krawczuka. Mimo upływu lat jest też do dziś jednym z lepiej kojarzonych i najczęściej wspominanych filologów klasycznych.
Wspomnienia i artykuły o Profesorze Sewerynie Hammerze:
Hammer, Biografia wojenna, Nauka Polska. Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój 6, 31, 1997, s. 39-43.
Kumaniecki, Działalność naukowa S. Hammera, Meander VIII, 1953, s. 171-175.
Brożek, Seweryn Hammer jako człowiek i uczony, Tygodnik Powszechny XI 7, 1955, s. 2.
Brożek, Seweryn Hammer, Eos, XLIX 2, 1957/1958 (1959), s. 3-23.
Skimina, Hammer Seweryn (1883-1955), [w:] Polski Słownik Biograficzny, T. 9, Wrocław 1960/1961, s. 262-263.
Madyda, Historia katedr filologii klasycznej, [w:] Wydział Filologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego. Historia katedr, red. W. Taszycki, A. Zaręba, Kraków 1964, s. 49.
Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983, s. 456-458.
Baczkowska, Seweryn Hammer, [w:] Wyrok na Uniwersytet Jagielloński 6 listopada 1939, red. L. Hajdukiewicz, Kraków 1989, s. 162 i n.
Plezia, Z dziejów filologii klasycznej w Polsce, Warszawa 1993.
Brożek, Seweryn Hammer, [w:] Uniwersytet Jagielloński. Złota Księga Wydziału Filologicznego, red. J. Michalik, W. Walecki, Kraków 2000, s. 302-306.
Marmon, Seweryn Hammer, [w:] Słownik biograficzny historii Polski, Wrocław – Warszawa – Kraków, 2005, s. 515.
Alma Mater 188, 2016 (nr specjalny poświęcony Sonderaktion Krakau, w którym zawarta została również najnowsza bibliografia ogólniejszych prac dotyczących tematyki obozowej).
Bibliografia prac Profesora Seweryna Hammera w opracowaniu Mieczysława Brożka:
M. Brożek, Seweryn Hammer, Eos, XLIX 2, 1957/1958, s. 19-23.
Autor biogramu: Bartosz Kołoczek
(Lokalizacja grobu: Cmentarz Salwatorski w Krakowie, sektor SC10, rząd 14, miejsce 18; cały czas przed siebie aż do rozwidlenia na końcu ścieżki idąc od wejścia przy Alei Jerzego Waszyngtona, na rozwidleniu w lewo, 18-19 grób po lewej stronie; doskonała mapa dostępna jest pod adresem cmentarza: http://krakowsalwator.artlookgallery.com)
