Książka Rafała Matuszewskiego poświęcona jest aspektom publicznej komunikacji w późnoklasycznych Atenach, które miały wpływ na reputację Ateńczyków. Książka dzieli się na dwie części. Część pierwsza dotyczy „przestrzennego wymiaru” (die räumliche Dimension) komunikacji. Autor, wychodząc od próby uchwycenia postaw przypisywanych przez Ateńczyków poszczególnym przestrzeniom (agorze, ulicom, gospodom, zakładom fryzjerskim, warsztatom szewskim, domom publicznym, sklepom perfumiarzy, gimnazjonom i innym), opisuje, do jakiego stopnia przestrzeń miejska umożliwiała i organizowała komunikację pomiędzy obywatelami. W części drugiej analizie zostaje poddany „społeczny wymiar” (die soziale Dimension) komunikacji. Autor, mając na celu zbadanie zakresu kontroli społecznej w obrębie publicznej komunikacji, opisuje szeroką gamę środków, za pomocą których Ateńczycy komunikowali się, aby zyskać społeczne uznanie: zarówno fizycznych (gesty, mimika, sposoby poruszania się i mówienia), jak i materialnych (odzież i jej akcesoria, domy, nagrobki). Całość daje niezwykle dynamiczny obraz IV-wiecznej demokracji ateńskiej, która za cenę ograniczenia wolności m.in. na polu komunikacji osiągnęła stabilizację wewnętrzną.
Rafał Matuszewski, Räume der Reputation. Zur bürgerlichen Kommunikation im Athen des 4. Jahrhunderts v. Chr., Franz Steiner Verlag (Historia – Einzelschriften 257), Stuttgart 2019, ss. 375.
