Daniela Gromska (z domu Tennerówna; jej prace naukowe są podpisane zarówno jako Daniela Gromska, jak i Daniela Tennerówna), historyk filozofii, filolog klasyczny, urodziła się 17 maja 1889 roku we Lwowie. W latach 1907-1912 studiowała filozofię oraz filologię klasyczną na Uniwersytecie we Lwowie. Była uczennicą, a także współpracownicą Kazimierza Twardowskiego, badaczką i tłumaczką dzieł Arystotelesa i Teofrasta. Była przedstawicielką Szkoły Lwowsko-Warszawskiej. W latach 1913-1914, jako pierwsza z kobiet tej szkoły, publikowała swoje prace pod panieńskim nazwiskiem. Doktorat filozofii (pisany pod kierunkiem Kazimierza Twardowskiego) uzyskała w 1916 roku. Należała do najbliższych współpracowniczek Kazimierza Twardowskiego, a w latach 1918-1923 była asystentką przy jego katedrze na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Daniela Gromska w 1910 roku została członkiem Polskiego Towarzystwa Filozoficznego we Lwowie. Brała żywy udział w pracach Towarzystwa jako członek jego Zarządu. Uczestniczyła również w redagowaniu wydawnictw Towarzystwa oraz w pracach organizacyjnych I ogólnopolskiego zjazdu filozoficznego, który odbył się w 1923 roku. W latach 1911-1939 była związana z redakcją „Ruchu Filozoficznego”. Od 1911 roku była członkiem redakcji, a od 1918 roku – jej sekretarzem. W latach 1938-1939 była współredaktorką pisma. Po zakończeniu II wojny światowej poinformowała o stratach wśród członków Szkoły Lwowsko-Warszawskiej (ok. 25 członków tej szkoły było ofiarami konfliktu). Po wojnie pracowała w redakcjach różnych wydawnictw – “Czytelnik”, Państwowy Instytut Wydawniczy czy Państwowe Wydawnictwo Naukowe. W obszarach badawczych Daniela Gromska we wczesnym okresie swojej twórczości zajmowała się elementami psychologii deskryptywnej, m.in. idiogeniczną teorią sądu (tę teorię Kazimierz Twardowski przejął od Franza Brentana). W późniejszym okresie natomiast Gromska zajęła się głównie historią filozofii. Należy podkreślić, że Daniela Gromska, podobnie jak Izydora Dąmbska, łączyła kompetencje z zakresu logiki ze znakomitym warsztatem filologicznym. Będąc jednocześnie filologiem klasycznym zajmowała się również przekładami. Zachęcona przez Kazimierza Twardowskiego, rozpoczęła pracę nad przekładem pism etycznych Arystotelesa. W 1956 roku ukazało się jej tłumaczenie całej Etyki nikomachejskiej Arystotelesa. Warto nadmienić, że Daniela Gromska jest jedyną autorką dotąd istniejącego polskiego przekładu tego jednego z najważniejszych dzieł filozofii starożytnej. W 1950 roku została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi. W latach 1957-1960 wykładała historię filozofii starożytnej na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1957 roku Daniela Gromska została mianowana adiunktem, a w 1959 roku – profesorem nadzwyczajnym w Uniwersytecie Jagiellońskim.
Daniela Gromska zmarła 20 grudnia 1973 roku w Krakowie. Została pochowana na Cmentarzu Rakowickim (Kw. L, rząd płd., gr. 6).
Bibliografia prac Danieli Gromskiej:
1) Publikacje
Daniela Tennerówna. Istnienie jako “treść” sądzenia i sądu. Kilka uwag na marginesie teorii sądu prof. Twardowskiego, „Przegląd Filozoficzny”, 1914, 4, s. 465.
Daniela Gromska, Philosophes polonais morts entre 1938 et 1945, Poznań 1948.
2) Tłumaczenia
Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. Daniela Gromska, Warszawa 1956.
Teofrast, Pisma filozoficzne i wybrane pisma przyrodnicze, tłum. Daniela Gromska, Jerzy Schnayder, [w:] Teofrast, Pisma filozoficzne i wybrane pisma przyrodnicze. Charaktery, Warszawa 1963.
Teofrast, Charaktery, tłum. Izydora Dąmbska, oprac. Izydora Dąmbska i Daniela Gromska, [w:] Teofrast, Pisma filozoficzne i wybrane pisma przyrodnicze. Charaktery, Warszawa 1963.
Platon, Sofista. Polityk, tłum. Władysław Witwicki, przekład przejrzała Daniela Gromska, Warszawa 1956.
Jan Ludwik Wolzogen, Uwagi do Medytacji metafizycznych René Descartes’a, tłum. Jan Ludwik Joachimowicz, przekład przejrzała Daniela Gromska , Warszawa 1959.
Jan Crell, O wolność sumienia, tłum. Irmina Lichońska, w opracowaniu przekładu udział wzięli: Ludwik Chmaj, Daniela Gromska, Wiktor Wąsik, Warszawa 1957.
Andrzej Wiszowaty, O religii zgodnej z rozumem czyli Traktaty o posługiwaniu się sądem rozumu także w sprawach teologicznych i religijnych, tłum. Edwin Jędrkiewicz, recensuerunt Lodovicus Chmaj, Daniela Gromska, Victor Wąsik, Warszawa 1960.
3) Redakcje
Księga pamiątkowa ku uczczeniu dwudziestopięcioletniej działalności nauczycielskiej na Katedrze Filozofji w Uniwersytecie Lwowskim Kazimierza Twardowskiego. Wydana staraniem uczniów, Lwów-Warszawa 1921.
Paweł Kalina, Słownik podręczny niemiecko-polski i polsko-niemiecki. Cz. 1: Niemiecko-polska, przedruk nowego, przejrzanego i uzup. wyd. pod red. Danieli Gromskiej, Warszawa 1952.
Paweł Kalina, Słownik podręczny niemiecko-polski i polsko-niemiecki. Cz. 2: Polsko-niemiecka, przedruk nowego, przejrzanego i uzup. wyd. pod red. Danieli Gromskiej, Warszawa 1952.
Bibliografia biogramu:
1. Anna Brożek, Alicja Chybińska, Fenomen Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, Lublin 2016.
2. Ewa Chudoba, Anna Smywińska-Pohl, Filozofki na Uniwersytecie Jagiellońskim 1897-1967. Antologia, Kraków 2016.
3. Elżbieta Pakszysz, Women, Women’s Issues, and Feminism in Polish Philosophy, [w:] Dane R. Gordon (red.), Philosophy in Post-communist Europe, Amsterdam-Atlanta 1998, s. 79-86.
4. Elżbieta Pakszysz, Women’s Contribution to the Achievements of the Lvov-Warsaw School. A Survey, [w:] Katarzyna Kijania-Placek, Jan Woleński (red.), The Lvov-Warsaw School and Contemporary Philosophy, Berlin 1998, s. 55-72.
5. Jacek Jadacki, The Lvov-Warsaw School and Its Influence of the 20th Century, [w:] Jacek Juliusz Jadacki, Jacek Paśniczek (red.), The Lvov-Warsaw School: The New Generation, Amsterdam-New York 2006, s. 41-83.
6. http://www.archiwum.wfis.uw.edu.pl/bibfis/wp-content/uploads/archiwum-cyfrowe/tablica-pamiatkowa-ku-czci-Kazimierza-Twardowskiego/t56.html (dostęp 18.07.2017)
7. http://www.archiwum.wfis.uw.edu.pl/slw/portfolio/tennerowna-daniela/ (dostęp 18.07.2017)
Autor: Anna Kruszyńska