Michał Swoboda – profesor, latynista, dydaktyk – urodził się 24 września 1910 roku w Kolbuszowej w woj. Rzeszowskim. W latach 1917-1929 uczęszczał do szkoły podstawowej i gimnazjum klasycznego w Kolbuszowej. Po zdaniu 27 maja 1929 roku egzaminu dojrzałości zapisał się na studia filologii klasycznej w Uniwersytecie Jagielońskim. Dyplom magistra uzyskał 25 maja 1934 roku. Po wojnie, dnia 23 kwietnia 1947 roku otrzymał na Uniwersytecie Jagielońskim stopień doktora na podstawie rozprawy De fontibus fabularum Phaedrianarum quaestiones selectae. Praca ta ukazała się drukiem w skróconej formie w czasopiśmie „Eos” z 1962 roku. Dnia 1 września 1957 roku Swoboda został mianowany adiunktem przy Katedrze Filologii Klasycznej Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1961 roku uzyskał tamże stopień doktora habilitowanego na podstawie rozprawy pt. Proverbia Ciceroniana quatenus antiquam paroimias usu confirment constitutionem wydrukowanej w 1963 roku pt. De proverbiis a Cicerone adhibitis. Z dniem 1 października 1961 roku został powołany na stanowisko docenta etatowego w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie w roku 1969 uzyskał nominację na profesora nadzwyczajnego, a w roku 1976 – profesora zwyczajnego.
Prof. Swoboda pełnił wiele funkcji w administracji uniwersyteckiej. W latach 1963-1964 był kierownikiem studium eksternistycznego przy Wydziale Filologicznym, od roku 1964 do 1968 piastował urząd prodziekana do spraw studiów dla pracujących, a od roku 1968 do 1972 był dziekanem Wydziału Filologicznego. W latach 1969-1974 był kierownikiem Katedry Filologii Klasycznej UAM.
Dorobek naukowy prof. Swobody obejmuje ponad 50 publikacji. Dotyczą one przede wszystkim antycznej literatury łacińskiej, w szczególności zaś zagadnień komediowych i scenicznych (np.: De numero histrionum in comoediis Plautinis quaestiones, „Eos” 1951, 1954, 1958/9; Studia scaenica Plautina et Terentiana, Poznań 1969;), rzymskiej elegii Albius Tibullus poeta elegijny, Poznań 1976; Sextus Propertius. Szkice krytyczno-literackie, Poznań 1981. Prof. Swobodę zajmowały też motywy hymniczne i modlitewne w poezji rzymskiej, czego ukoronowaniem jest książka napisana wspólnie z prof. Jerzym Danielewiczem pt. Modlitwa i hymn w poezji rzymskiej, Poznań 1981.
Prof. Swodoba był przede wszystkim wybitnym nauczycielem i wychowawcą. Jak zgodnie przyznają jego liczni uczniowie, swoją wiedzę potrafił przekazać w sposób efektywny i przyjemny. Poza tym jego nauczanie cechowała umiejętność nawiązywania serdecznego i życzliwego kontaktu z grupą i tworzenia z nią twórczego zespołu.
Profesor Michał Swoboda zmarł w Poznaniu 15 stycznia 1982 roku.
WYBRANA BIBILIOGRAFIA
- De proverbiis a Cicerone adhibitis, Toruń 1963
- Studia scaenica Plautina et Terentiana, Poznań 1966
- Albius Tibullus, poeta elegijny, Poznań 1969
- Sextus Propertius. Szkice krytycznoliterackie, Poznań 1976
- Modlitwa i hymn w poezji rzymskiej, Poznań 1981 (wraz z Jerzym Danielewiczem)
- De numero histrionum partiumque in comoediis Plautinis quaestiones, Eos 45, 1951, 149-155; Eos 47, 1954, 171-190; Eos 49, 1958/59, 83-95
- M. Tullius Cicero o konieczności gruntownego przygotowania naukowego, Języki Obce w Szkole 2, 1958, 257-263
- Dalecy potomkowie antycznych pasożytów w komediach Aleksandra Fredry, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Nauki Humanistyczno-Społeczne, z. 3, Filologia Polska (II), Toruń 1960, 95-126
- Starożytne określenie pojęcia παροιμία a przysłowia u Cycerona, Języki Obce w Szkole 4, 1960, 329-337
- De origine atque primordiis aulaeorum in theatro Romano, Eos 51, 1961, 301-316
- Sądy Cycerona o poezji i sztuce, Meander 17, 1962, 64-85
- De Phaedro Aesopi aemulatore, Eos 52, 1962, 325-336
- Adnotatio in Terentii Hec. 616-621, Eos 53, 1963, 123-135
- Terminologia filozoficzna u Cycerona w zakresie teorii poznania, Eos 54, 1964, 116-138
- Łacińskie ekwiwalenty epikurejskich pojęć etycznych u Cycerona, Eos 55, 1965, 120-140
- Epicureae doctrinae de deorum natura, beatitudine aeternitateque apud Ciceronem (De nat. deor. I 19, 49 sq.) interpretatio, Eos 56, 1966, 286-293
- Filozoficzna i polityczna problematyka dialogu Cycerona De natura deorum, Meander 22, 1967, 517-528
- Spór Luscjusza Lanuwinusa z Terencjuszem, Meander 24, 1969, 377-391
- Autorzy trzeciej księgi tzw. Corpus Tibullianum, Eos 58, 1969/70, 99-114
- De soliloquiorum in antiquo dramate ab Aeschyli temporibus usque ad Terentium adhibitorum munere scaenico, Eos 59, 1971, 57-76
- Elementy satyryczne i parodystyczne w komediach Plauta, Eos 60, 1972, 51-69
- Poezja Horacego jako wyraz jego poglądów i stosunku do rzeczywistości, Meander 27, 1972, 110-130
- De Panegyrico Messalae in Corpore Tibulliano asservato, Symbolae Philologorum Posnaniensium 1, 1973, 115-132
- Modlitwy i inne partie liryczne w Eneidzie Wergiliusza, Symbolae Philologorum Posnaniensium 2, 1975, 57-88
- De dei notione et trium heroum erga deos mente in Aeneide descripta, Eos 63, 1975, 61-73
- De Propertii elegiis hymnos imitantibus, Eos 65, 1977, 131-138
- De Tibulli elegiis hymnicis, Eos 65, 1977, 245-256
- De Ovidii carminum elegiacorum fragmentis hymnico-precatoriis, Eos 66, 1978, 73-90
- Quidnam Ovidius de poesi, poematis poetisque iudicaverit, Symbolae Philologorum Posnaniensium 4, 1979, 123-138
- De incantamentis et precationibus in vetustissima Romanorum poesi obviis, Roczniki Humanistyczne 27, 1979, 29-48
- De fragmentis precatorio-hymnicis apud Vergilium et poetas Latinos minores occurentibus, Eos 67, 1979, 301-319
- De Lucretii hymno Veneris sacro, Eos 68, 1980, 95-102
- De fragmentis precatorio-hymnicis apud poetas imperatorum aetate florentes, Eos 68, 1980, 285-301
- De Ausonii et Claudiani fragmentis hymnico-precatoriis, Eos 69, 1981, 83-95
- De litterarum censura apud Catullum, Eos 70, 1982, 83-101
Źródła
Lewandowski, Michał Zbigniew Swoboda – nauczyciel i wychowawca, Meander XXXVIII, 1983, ss. 219-222.
Autor: Teodozja Wikarjak
