Olga Maria Hirsch urodziła się 24 lutego 1936 roku w Krakowie jako córka Karola Filipa Hirscha i Stefanii Michaliny z Włodarczyków. Wcześnie osierocona, wykazała w następnych latach ogromny hart ducha i niezwykłą samodzielność. Wszystkie etapy jej edukacji związane były z Krakowem. Po uzyskaniu matury podjęła w roku 1954 studia w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie (dyrygentura i kompozycja), a wkrótce także (1957/1958) w zakresie archeologii śródziemnomorskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Ukończyła je w roku 1962, przygotowując pod kierunkiem prof. Marii L. Bernhard (była jedną z jej pierwszych uczennic) pracę magisterską pt. „Rzeźba statuaryczna ze zbiorów Potockich w Krzeszowicach” Tuż po ukończeniu studiów podjęła pracę w uniwersyteckiej Katedrze Archeologii Śródziemnomorskiej jako asystent, następnie adiunkt (1971-1983) i starszy wykładowca (1983-1993).
Pierwsze badania i w ich efekcie pierwsze publikowane rozprawy poświęciła Olga Hirsch zabytkom z kolekcji Artura Potockiego (1787-1832), niegdyś zgromadzonym w krzeszowickim pałacu, które jednak już w czasie II wojny światowej zostały zdeponowane Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Olga Hirsch opracowała zarówno poszczególne obiekty wchodzące w skład tej kolekcji (rzeźba statuaryczna, liczne przykłady posągów i reliefów dekoracyjnych), jak również poświęcając uwagę dziejom samej kolekcji i losom jej twórcy, wykorzystując w szerokim zakresie materiały archiwalne, dawne inwentarze zbiorów i spisy zabytków. Opierając się na zachowanych źródłach i archiwalnej korespondencji, ustaliła też w tym przypadku znaczącą rolę rzymskiego antykwariusza Ignazio Vescovaliego, prowadzącego również poszukiwania w Tivoli, jako dostawcy antyków dla kolekcji Potockich w Krzeszowicach. Do rzeźb z tzw. kolekcji krzeszowickiej i szczegółów związanych z jej powstaniem wracała Olga Hirsch jeszcze parokrotnie, jako niewątpliwa odkrywczyni jej tajników, a także znawczyni walorów naukowych i ekspozycyjnych całego zespołu, najważniejszego w zbiorach krakowskich. Doktorat uzyskała w roku 1971 na podstawie rozprawy pt. Zagadnienie oryginałów greckich w rzeźbach antycznych zbiorów krakowskich (promotor: Maria L. Bernhard). Przedmiotem jej zainteresowań badawczych pozostały zagadnienia rzeźby greckiej i rzymskiej, problematyka kopii greckich oryginałów i ich znaczenia w sztuce rzymskiej, a także historia kolekcjonerstwa. Oprócz badań nad kolekcją Artura Potockiego, przypomniała również wkład Zygmunta Mineyki (1840-1925) wniesiony w badania nad starożytną Dodoną i poddała go rzeczowej analizie, przywracając Mineyce należne miejsce w historii nauki. Utrwaliła też wysiłki Violet Rodgers-Włoch i Władysława Włocha, zmierzające do wzbogacenia polskich zasobów muzealnych jeszcze w ostatnich latach. Ostatni większy temat podjęty przez Olgę Hirsch-Dyczek dotyczył przedstawień dzieci w sztuce antycznej. Z tego zakresu zdołała ukończyć i ogłosić drukiem tylko uwagi dotyczące przedstawień dzieci w sztuce attyckiej V i IV wieku p.n.e. oraz część dotyczącą przedstawień dzieci na attyckich stelach grobowych. Do jej ważniejszych opracowań należy publikacja Les représentations des enfants sur les stèles funeraires attiques, Kraków 1983. Inne zagadnienia, związane m.in. z rozwojem wyobrażeń dzieci w sztuce rzymskiej, zdołała zaledwie naszkicować i rozpocząć systematyczne gromadzenie materiałów.
W roku 1965/1966 Olga Hirsch uzyskała stypendium Rządu Egipskiego, które umożliwiło jej udział w badaniach kairskiej Stacji Archeologii Śródziemnomorskiej UW, prowadzonych w Aleksandrii, Tell Atrib oraz w Palmyrze. Ważny moment związany z możliwością prowadzenia studiów, z dostępem do doskonale wyposażonych bibliotek, stanowił dla dr Olgi Hirsch-Dyczek paromiesięczny pobyt w Paryżu w ramach stypendium w École Pratique des Hautes Études (17 X – 17 XII 1982).
Olga Hirsch-Dyczek zmarła 15 stycznia 1993 roku w Krakowie po długiej i ciężkiej chorobie; pochowana została na cmentarzu Rakowickim (kwatera III a). W jej osobie polska nauka straciła znakomitego badacza sztuki antycznej, zasłużonego i cenionego dydaktyka o ponad 30-letnim stażu uniwersyteckim, oddanego wychowawcę wielu pokoleń archeologów, historyków sztuki i filologów klasycznych. Swe wykłady, ćwiczenia i proseminaria, mimo ogromnej straty sił, prowadziła dr Olga Hirsch-Dyczek z wielkim poświęceniem, z całym swoim talentem i zaangażowaniem do ostatnich dni. W rocznicę jej śmierci staraniem najbliższych współpracowników i przyjaciół wydany został tom pt. Munus amicitae. Studia archeologiczne poświęcone pamięci Olgi Hirsch-Dyczek, Kraków 1994.
B i b l i o g r a f i a :
J. Śliwa, Olga Hirsch-Dyczek (24 II 1936 – 15 I 1993), „Archeologia” 44, 1994, s. 155-157 (z pełnym wykazem publikacji). J. Śliwa, Olga Hirsch-Dyczek (1936-1993), [w:] Munus amicitiae. Studia archeologiczne poświęcone pamięci Olgi Hirsch-Dyczek, Kraków 1994, s. 7-11.
P o r t r e t : Fotografię wykonał Konrad K. Pollesch, 1970 (własność prywatna).
Autor biogramu: Joachim Śliwa
