Rudolf Ranoszek urodził się 5 kwietnia 1894 roku w Moszczenicy (dzisiaj dzielnica Jastrzębia Zdroju, na Górnym Śląsku), w wielodzietnej rodzinie chłopskiej. Do szkoły podstawowej w rodzinnej miejscowości uczęszczał w latach 1900-1906. W 1906 roku wstąpił natomiast do Królewskiego Katolickiego Gimnazjum w Gliwicach (Das Kőnigliche Katholische Gymnasium zu Gleiwitz). Tam uczył się m. in. greki, łaciny oraz języka hebrajskiego. Świadectwo dojrzałości otrzymał w 1914 roku. Wtedy też podjął studia w zakresie filologii klasycznej na Uniwersytecie we Wrocławiu. Podczas studiów uczęszczał na zajęcia wybitnych historyków i orientalistów – Ernesta Kornmanna, Otto Cichoriusa, Artura Ungnada i Bruno Meissnera. Ukształtowali oni w dużym stopniu dalsze zainteresowania Rudolfa Ranoszka. Skoncentrowały się one przede wszystkim na historii, religioznawstwie oraz, sprawa oczywista, na lingwistyce starożytnego Bliskiego Wschodu. Głównym obszarem Jego badań stała się przy tym hetytologia. W owym czasie była to nowa dyscyplina, powstała w związku z odkryciem przez niemieckiego historyka i asyriologa Hugo Wincklera w tureckiej miejscowości Bogazkőy (rok 1906) stolicy państwa hetyckiego Hattusas, a w niej ogromnego archiwum królewskiego i biblioteki. Pismo hetyckie rozszyfrował natomiast w 1915 roku profesor asyriologii na Uniwersytecie Wiedeńskim Bedřich Hrozný. Rudolf Ranoszek wpisał się więc swoimi studiami w najświeższy nurt badań nad starożytnym Bliskim Wschodem, stając się wybitnym specjalistą w tej dziedzinie. Hetytologii pozostał wierny aż do zakończenia swojej kariery naukowej.
W marcu 1922 roku Rudolf Ranoszek obronił na macierzystym uniwersytecie doktorat (napisany pod kierunkiem Bruno Meissnera) o tytule Ein Brief des Kőnigs Hattusil von Hatti an den Kőnig Kadašman – Enlil von Babylon aus dem Anfang des XIII Jahrhunderts v. Chr. Zaproponowano Mu wtedy pozostanie na Uniwersytecie Wrocławskim. On jednak powrócił w rodzinne strony i w tymże 1922 roku podjął pracę nauczyciela greki i łaciny w Gimnazjum Państwowym w Rybniku (obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Powstańców Śląskich). Pracował tam przez cztery lata. Następnie znalazł zatrudnienie nauczyciela obu wspomnianych języków starożytnych oraz historii w Państwowym Gimnazjum Klasycznym w Katowicach (obecnie III Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza). Począwszy natomiast od 1929 roku przebywał na płatnym urlopie naukowym celem przygotowania dysertacji habilitacyjnej. Na owym urlopie pozostawał do 1933 roku, pracując naukowo i studiując na uniwersytetach w Warszawie i w Lipsku. Z kolei w latach 1933-1934 został zatrudniony jako asystent w Instytucie Orientalistyki Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. W 1934 roku osiedlił się zaś na stałe w Warszawie, finalizując jednocześnie rozprawę habilitacyjną na temat Kronika króla hetyckiego Tuthalijasa (IV). Stopień doktora habilitowanego otrzymał w 1935 roku, w wyniku czego dostał etat docenta na Uniwersytecie Warszawskim. Warto przy okazji zauważyć, że recenzentami w tym przewodzie byli: wspomniany już uprzednio Bedřich Hrozný oraz znani badacze Mojżesz Schorr i Antoni Śmieszek.
Początek II Wojny Światowej zastał Rudolfa Ranoszka na wakacjach w rodzinnej Moszczenicy. Zmuszony w 1940 roku do ucieczki w głąb Niemiec, schronił się w klasztorze oo. Werbistów w St. Arnold (niedaleko granicy z Holandią). Niebawem, na skutek aresztowania, znalazł się w obozie pracy w Zakładach Hermann-Gőring Werke w Watnested pod Brunszwikiem. Tam pozostał do 1945 roku
Rudolf Ranoszek powrócił do Warszawy w 1946 roku, angażując się w organizację i rozwój studiów Katedry Filologii Wschodu Starożytnego. Jej kierownictwo objął z dniem 1 września 1954 roku. W dniu 16 kwietnia 1949 roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym, a 27 listopada 1958 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. W 1964 roku przeszedł na emeryturę, zostawiając grono wysoko wykształconych specjalistów w zakresie języków i kultury ludów starożytnego Bliskiego Wschodu, w tym szczególnie ulubionej hetytologii.
Profesor Ranoszek wrócił na Śląsk z początkiem lat 80-tych ubiegłego stulecia i zamieszkał u rodziny w Jastrzębiu Zdroju. W dniu 8 kwietnia 1985 roku Uniwersytet Śląski nadał Mu tytuł doktora honoris causa. W uznaniu zasług naukowych i organizacyjnych, 5 kwietnia 1986 roku otrzymał Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł w kilka dni później – w dniu 8 kwietnia 1986 roku i został pochowany w grobowcu rodzinnym w Moszczenicy.
Profesor Rudolf Ranoszek jest autorem trzydziestu czterech publikacji dotyczących różnych aspektów kultury starożytnego Bliskiego Wschodu. Najważniejsze spośród nich to: Kronika króla hetyckiego Tuthalijasa (IV), „Rocznik Orientalistyczny”. T. 9, 1934, ss. 42 – 112; Traktat króla hetyckiego Arnuwandasa z kraju Ismirika, „Sprawozdania z Posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego”. T. 37, 1938, ss. 25 – 30; Religia asyro – babilońska i hetycka, (w:) Religie Wschodu, Warszawa 1938, ss. 307 – 360; Mezopotamia i Syria, Warszawa 1949; Rylcem i trzciną. Myśli srebrne i złote. Warszawa 1959; Religie starożytnej Mezopotamii, (w:) Zarys dziejów religii, red. J. Keller, W. Kotański, W. Tyloch, B. Kupis, Warszawa 1968, ss. 263 – 288; Religie starożytnej Mezopotamii ze szczególnym uwzględnieniem religii babilońsko – asyryjskiej, (w:) Mezopotamia, red. J. Braun, Warszawa 1971, ss. 212 – 233.
Literatura przedmiotu (wybrane pozycje): J. Musioł, Rudolf Ranoszek. Człowiek – Uczony – Badacz. W 90 – tą rocznicę urodzin. Warszawa 1984; idem: Cicho żyć, cicho pracować, cicho odejść, (w:) Ślązacy. Katowice 1987, ss. 65 – 119; Prof. Zw. Dr Hab. Rudolf Ranoszek. Z Życia i Twórczości. Materiały Posesyjne. Red. J. Śliwiok. Katowice 2000; W. Kaczanowicz, Rudolf Ranoszek jako pedagog, (w:) Kultura edukacyjna na Górnym Śląsku. Red. A. Barciak, Katowice 2002, ss. 83 – 86.
Autor biogramu: Wiesław Kaczanowicz
